รู้จักโรคเบาหวานชนิดต่างๆ

 เบาหวานเป็นโรคที่ใกล้ตัวกว่าที่คิดและเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากพันธุกรรม ปัจจัยสิ่งแวดล้อม พฤติกรรมการดำเนินชีวิต และอีกหลายสาเหตุ  ยังมีคนอีกมากมายที่เข้าใจผิดเกี่ยวกับโรคเบาหวาน มาทำความรู้จักโรคเบาหวานชนิดต่างๆ สาเหตุและอาการ เพื่อรับมือ ป้องกัน ดูแลตัวเองและคนรอบข้าง

ความหมายของเบาหวานคือ “เบา” มาจากคำว่าถ่ายเบา  เบาหวานจึงมีความหมายว่า “ปัสสาวะหวาน” หรือภาวะที่มีน้ำตาลในปัสสาวะนั่นเอง แนวทางการรักษาเบาหวาน

          โรคเบาหวานสามารถแบ่งเป็น 4 ชนิดตามเกณฑ์ของสมาคมโรคเบาหวานประเทศสหรัฐอเมริกา (American Diabetes Association) ตามสาเหตุการเกิดของโรค ได้แก่

โรคเบาหวานชนิดที่ 1 เป็นโรคที่เกิดจากเบต้าเซลล์ของตับอ่อนถูกทำลาย โดยภูมิคุ้มกันของร่างกาย  มักพบในเด็ก  คนอายุน้อย  รูปร่างไม่อ้วน 

          สาเหตุ/อาการของโรค: ปัสสาวะมาก  กระหายน้ำมาก อ่อนเพลีย  น้ำหนักลด  บางครั้งอาการของโรคอาจเกิดรวดเร็วและรุนแรง เช่น เกิดภาวะเลือดเป็นกรดจากสารคีโตนคั่ง ซึ่งการตรวจระดับ C-peptide ในเลือดพบว่าต่ำ นอกจากนี้การตรวจระดับภูมิที่มีต่อเซลส์ไอส์เล็ท เช่น islet cell autoantibody, anti-insulin, GAD65, tyrosine phosphokinase  IA-2 และ IA-2ß และ Zinc transporter 8 จะช่วยให้วินิจฉัยแยกโรคได้ง่ายขึ้น และการเฝ้าระวังโรคสามารถทำได้ดียิ่งขึ้น

โรคเบาหวานชนิดที่ 2 เบาหวานชนิดนี้เป็นชนิดที่พบบ่อยที่สุด พบประมาณร้อยละ 95 ของผู้ป่วยเบาหวานทั้งหมด เบาหวานชนิดที่ 2 นี้คือการที่ผู้ป่วยมีภาวะดื้อต่ออินซูลิน ร่วมกับการที่เบต้าเซลล์ของตับอ่อนถูกทำลาย ทำให้อินซูลินลดลงเรื่อยๆ มักพบในคนอายุ 30 ปีขึ้นไป รูปร่างท้วมหรืออ้วน

          สาเหตุ /อาการของโรค: มักไม่ค่อยรุนแรง ค่อยเป็นค่อยไป สาเหตุของการเกิดโรคเบาหวานประเภทที่ 2 นี้ เป็นผลร่วมกันระหว่างปัจจัยทางพันธุกรรมกับปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม เช่น น้ำหนักตัวที่มาก การขาดการออกกำลังกาย เป็นต้น

โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ เกิดจากการที่มีภาวะดื้อต่ออินซูลินมากขึ้น ในระหว่างตั้งครรภ์  สาเหตุเกิดจากฮอร์โมนที่หลั่งมาจากรก และระดับฮอร์โมนต่างๆ ที่เปลี่ยนแปลงไป 

          สาเหตุ /อาการของโรค: ภาวะเบาหวานชนิดนี้มักจะเป็นภาวะเบาหวานแอบแฝง คือถ้าอดอาหารแล้วมาเจาะเลือดเพื่อดูระดับน้ำตาล  ระดับน้ำตาลจะปกติ  แต่ถ้าให้หญิงมีครรภ์ดื่มน้ำหวาน ( 75 gram oral glucose tolerance test)  ร่างกายจะไม่สามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดได้  โดยทั่วไปโรคเบาหวานชนิดนี้มักจะหายได้หลังคลอด

โรคเบาหวานที่มีสาเหตุจำเพาะ เป็นโรคเบาหวานที่มีสาเหตุชัดเจน ได้แก่ โรคเบาหวานที่เกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรมม (MODY- Maturity-Onset Diabetes of the Young)  โรคเบาหวานที่เกิดจากโรคของตับอ่อน  เกิดจากการกินยา หรือโรคเบาหวานที่พบร่วมกับกลุ่มอาการต่างๆ เช่น Down syndrome,   Turner syndrome,  Prader-Willi syndrome เป็นต้น